Proloog: Tijdens de Tweede Wereldoorlog woont Anton Steenwijk met zijn ouders en broer Peter in Haarlem. Er lagen vier kleine villa’s naast elkaar, elk met een fraaie naam: Villa: Welgelegen Buitenrust Nooitgedacht Rustenburg. Bewoners: fam. Beumer. fam. Steenwijk. Korteweg &dochter. Fam. Aerts“overal was het al dag, maar hier was het nacht, neen, meer dan nacht.” na de aanslag werd alles duister voor Anton, ook al was het dag.

 

episode 1:

Plotseling klinken er 6 schoten. Voor het huis van Korteweg ligt een dode: de NSB- er Fake Ploeg. Korteweg en zijn dochter verslepen het lijk en leggen het voor ‘Buitenrust’. Als Peter naar buiten rent om de dode weg te halen en het voor het huis van Beumer te leggen, arriveren de Duitsers. Zij voeren vader, moeder en Anton mee en steken de villa in brand. Anton wordt gescheiden van zijn ouders en naar het politiebureau van Heemstede gebracht. Daar zit hij in een duistere cel met een jonge vrouw, die hem troost met verhalen over schuld en verantwoordelijkheid. De volgende dag wordt Anton naar Haarlem gebracht en vervolgens naar Amsterdam, waar zijn oom hem op komt halen.

 

episode 2:

Na de bevrijding wordt duidelijk dat Antons ouders op de avond van de aanslag zijn gefusilleerd met vele andere gijzelaars. Hij blijft wonen bij zijn oom en tante, maakt het gymnasium af en gaat medicijnen studeren. Pas in 1952 komt hij weer in Haarlem, als hij is uitgenodigd voor het feestje van een medestudent. Anton gaat naar de plek waar zijn huis vroeger stond. Daar hoort hij van mevrouw Beuemer dat de Kortewegs na de bevrijding zijn verhuisd. Anton ziet een monument voor gevallenen, waarop de namen van zijn ouders vindt. Hij besluit ‘Haarlem’ voorgoed te vergeten.

 

episode 3:

Fake Ploeg, de zoon van de neergeschoten NSB’er. Hij neemt hem mee naar zijn kamer en daar ontstaat een discussie over de schuldvraag naar de dood van Fake’s vader en Antons’ ouders. Volgens Fake zijn de communisten de schuld van alles. Als Anton dit bestrijdt, gooit Ploeg jr. met een steen de spiegel van Anton kapot. Tegelijk ontploft de kachel in zijn kamer.

 

episode 4:

Anton is anesthesist geworden en in 1961 getrouwd met Saskia, de dochter van een ex- verzetsman. Begin juli 1966 zijn zij met hun dochter van 4, Sandra, bij een begrafenis van een bekend journalist die ook een verzetsverleden had. Hij ontmoet er bij toeval Cor Takes, de dader van de aanslag. Hij blijkt die niet alleen gepleegd te hebben: zijn vriendin Truus Koster assisteerde hem. Op grond van de details die Takes over haar vertelt, begrijpt Anton dat zij de vrouw was met wie Anton in de cel van Heemstede zat. Een foto van haar maakt duidelijk dat er overeenkomsten bestaan tussen Truus en zijn vrouw: Anton beseft dat hij, onbewust, daarom met Saskia is getrouwd. 

 

episode 5:

1981:Internationale gebeurtenis: anti- kernwapenbetoging in Amsterdam.Anton is gescheiden van Saskia en hertrouwd met Liesbeth. Uit hun huwelijk is een zoon voortgekomen, Peter.Nog één keer is hij in Haarlem geweest, met zijn dochter, die wilde weten waar haar grootouders hadden gewoond. Ze hebben bloemen gelegd bij het graf van Truus Coster. In november 1981 raakt Anton verzeild in een grote mensenmenigte. Hij komt onverwacht Karin Korteweg tegen. Zij vertelt dat haar vader indertijd het lijk van Ploeg had verlegd om zijn hagedissen te sparen. Hij had het lichaam niet voor de familie Aerts kunnen leggen, omdat deze Joden verborgen hield. Altijd bang voor wraak, had Korteweg in 1948 zelfmoord gepleegd. Opnieuw komt de vraag van schuld en verantwoordelijkheid naar boven. Anton raakt verward en neemt snel afscheid. Hij hervindt zijn kalmte als hij in de massa loopt, met zijn zoon Peter aan de hand.

Onderwerp, Motto's en Thema's 

oorlog (WOII), traumaverwerking, zoektocht naar de waarheid (wie zetten Anton Steenwijk allemaal op het spoor van wat er precies gebeurd is in de oorlog), familiebanden

 

Personages

Anton Steenwijk

Anton Steenwijk woonde tot ongeveer zijn dertiende met zijn beide ouders en broer Peter in een Haarlemse villa. Als kind was hij niet heel bijzonder; gekoesterd door zijn ouders en geplaagd door zijn broer. Toen zijn ouders en broer in onschuld werden vermoord, werd hij geadopteerd door zijn oom en tante in Amsterdam. Als Anton opgroeit, blijft de herinnering aan die avond in 1945 hem achtervolgen: onbewust wil hij weten wie Fake Ploeg vermoordde en waarom het lichaam bij Anton op de stoep werd gelegd. Anton laat het leven min of meer aan zich voorbij trekken terwijl hij trouwt en kinderen krijgt, en wordt door maar weinig dingen geprikkeld. Naast zijn werk houdt hij zich bezig met lezen en puzzels oplossen. Hij bezit vier huizen, waarvan een aantal in Italië. Politiek en actualiteit boeien hem weinig; het enige waarvoor hij echt leeft, is eigenlijk het verleden.

 

 

 

Boek De aanslag         Auteur Harry Mulisch

Genre : Oorlogsroman, Psychologische roman
Uitgave : 1982
Vak : Nederlands

motto 

“overal was het al dag, maar hier was het nacht, neen, meer dan nacht.”  

De ervaringen uit de Tweede Wereldoorlog blijven Anton de rest van z’n leven achtervolgen. De rest van zijn leven is gehuld in een ‘wolk as’ na een uitbarsting’.

de ruimte waar het zich afspeelt 

het verhaal speelt zich af in Haarlem in de Apollolaan en daarna in Amsterdam bij zijn oom. het verhaal begint in het huis van Anton uiteindelijk als hij niet meer thuis kan wonen gaat die bij zijn oom in Amsterdam wonen, later gaat die nog twee keer naar Haarlem om naar een feest te gaan en om met zijn dochter Sandra.

 

vertel wijze

Er is een alwetende verteller. Vooral in de proloog zien we hem aan het woord.

thema 

Anton leeft met zijn familie samen in Haarlem tot dat er een moord woord gepleegd voor hun huis hierdoor word hun huis afgebrand, en worden Anton zijn ouders dood gemaakt en leeft Anton alleen door bij zijn oom in Amsterdam,, hij komt na dit incident nog twee keer in Haarlem voor een studenten feest en met zijn dochter om te zien waar haar groot ouders hadden gewoond.

personages 

Anton Steenwijk--> hoofd persoon

Sandra en Saskia Steenwijk --> Dochter van Anton en eerste Vrouw van Anton

Liesbeth --> tweede vrouw van Anton.

Car take --> de personage die de aanslag heeft gespeeld 

ook heb je nog de familie- broer (17) Peter - papa & mama --> meneer Steenwijk en mevrouw 

fake ploeg Sr --> de zoon van de man die dood geschoten werd door Car Take